Het goddeloos ‘n Ham van Rooi’n Jan en Kaal’n Mannes

Den Ham 1826: grensdorp met veel kroegen en herbergen in zompig moerasgebied. Een strenge kille winter, weinig werk en grote armoede. Rooi’n Jan en Kaal’n Mannes weten er wel raad mee: ze smokkelen zout, suiker en tabak om een zakcentje bij te verdienen. Maar hoe loopt dat af? De comiezen hebben hen in de smiezen. Op zaterdag 9 december komen deze verhalen tot leven tijdens een nieuwe editie van het Historisch Schouwspel. Pakkendragers, armoedzaaiers, hoerenmadams, bedelvolk en wichelroedelopers. Het lijkt wel wildwest op klomp’n rondom de Brink van goddeloos ’n Ham.

Den Ham is in de eerste helft van de 19^e eeuw één van de weinig bewoonde plekken in de regio. Het gebied bestaat vooral uit ondoordringbaar moeras. Gevaarlijk, maar wel ideaal om ongezien van alles over de grens te smokkelen. Uit bittere noodzaak, om een paar centen bij te verdienen. Want er is bijna niets anders om de barre winter door te komen.

Kroeg en kerk

Het was een ruige tijd. Hammenaren zitten vaker in de kroeg dan in de kerk. ’s Nachts trekken Rooi’n Jan en Kaal’n Mannes erop uit. Pakkendragers werden ze genoemd. Met volop risico’s om gepakt of verraden te worden. Soms was er alleen een pak slaag van de veldwachter. Maar op andere momenten worden gevangenisstraffen uitgedeeld. Menig Hammenaar moest in Zwolle op het schavot te pronk staan en ging vervolgens jaren achter de tralies.

Wildwest

Ondertussen leek het wel wildwest in het dorp en de moerasgebieden. Messen werden getrokken, knuppels deden hun werk en schoten werden gelost. Het leidde tot bloedige taferelen. Maar de vraag is: waren de smokkelaars misdadigers of juist eenvoudige dorpsbewoners, die door de bittere armoede op het slechte pad kwamen?

Kortom: alle ingrediënten zijn aanwezig voor een boeiend Historisch Schouwspel op 9 december tussen 13.00 en 20.00 uur in Brinkdorp Den Ham.