DEN HAM – “Hier, nem disse mar met, niks zegg’n…” Bezoekers van het Historisch Schouwspel werden zaterdag bij binnenkomst direct medeplichtig gemaakt aan het smokkelen van “het witte goud”. Even een ongemakkelijk gevoel. Maar ze zaten wel meteen in “Het Den Ham” van 1826: de tijd waarin de straatarme dorpsbewoners nog wat probeerden bij te verdienen met het smokkelen van suiker en zout vanuit Duitsland. Rooi’n Jan en Kaal’n Mannes voorop. Hun verhaal werd in de geschiedenis van het Brinkdorp opgetekend en zaterdag prachtig nagespeeld door zo’n 100 acteurs en figuranten.

Op de Brink was het gezellig druk. Zeker in de eerste helft van de middag, toen de sluizen van de hemel boven Den Ham nog even dicht bleven. Op de sfeervolle wintermarkt was de slager een varken aan het uitbenen. Op de muziektent werden smokkelaars terechtgesteld door de notabelen. Sommige bezoekers werden versierd door dames van plezier. Op andere plekken klonk geschreeuw, omdat de commiezen de smokkelaars in de gaten kregen: wildwest op klomp’n. Middeleeuwse muziek maakte het plaatje compleet.

Details

In de ‘wachtruimte” voor het straattheater was goed te zien hoe de bouw- en decoratieploeg hun best hadden gedaan. Tot op de kleinste details waren huiskamers van 1826 nagebouwd. En wat te denken van de grime en kleding van de acteurs. Er is letterlijk via het Hammer archief uitgezocht hoe de mensen er toen uit zagen.

Huiskamer

Mooi was ook het kijkje in de huiskamer van Rooi’n Jan. Een smokkelaarsgezin, waar de activiteiten van pa niet bij de dominee bekend mochten worden. Tussen alle toestanden door moest “Kleine Jan” nog even de tien geboden opzeggen. En dan Kaal’n Mannes? Die kwam na een nacht doorhalen in het moeras met een pijnlijk been bij de chirurgijn. Achter de kast zaten twee veldwachters, die het gesprek prima konden volgen. Bij elke pijnscheut verraadde Mannes weer een nieuw detail van de komende smokkeltocht. De veldwachters konden even later hun slag slaan.

Vuurgevecht

De pastorietuin was omgebouwd tot moeras, inclusief riet en mist. De smokkelaars gingen op pad, maar werden in de kraag gevat door de veldwachters, die dankzij Kaal’n Mannes precies wisten wat er ging gebeuren. Maar dankzij een slimme vechtpartij wisten de smokkelaars toch nog te ontkomen, althans dat dachten ze. Want even verderop ging het alsnog mis. Enorme knallen, vuur, de compagnie kreeg de smokkelaars weer onder controle. Ze werden meegevoerd en gevangengenomen…

Wintermarkt

Ondanks regen, genoten meer dan 3000 bezoekers met volle teugen. Van het spel, maar ook van de heerlijke streekproducten, die op de wintermarkt verkrijgbaar waren. In de week voorafgaande aan het Schouwspel waren meer dan 50 vrijwilligers actief met het opbouwen en inrichten van de brink en omgeving. Zaterdagnacht rond 2.30 uur was de Hammer Brink weer terug in het jaar 2023.